Rood vinkje voor het functioneren van de waterschapsdemocratie

 

Leiden, 18 mei 2022, 13.00 uur. De loco-dijkgraaf opent de Verenigde Vergadering (VV) van het Hoogheemraadschap Rijnland. De waterschapsdemocratie gaat aan het werk. Aan de orde zijn het jaarverslag over 2021 en de eerste kwartaalrapportage van 2022. In de commissievergaderingen is al wat discussie geweest over de rode, oranje en groene vinkjes. Dat blijft wat arbitrair. De Partij van de Dieren en de fractie Natuurterreinen wijzen erop dat het wel erg raar is dat waterkwaliteit een groen vinkje krijgt, terwijl aan alle kanten duidelijk is dat we de doelen van de kaderrichtlijn water niet gaan halen. Dan zou er juist een rood vinkje moeten staan, of zelfs donkerrood. De waterkwaliteit is inderdaad zorgwekkend. Ik vraag of er voldoende gebruik gemaakt wordt van de subsidieregeling voor de agrarische sector (het landbouwportaal) om maatregelen te nemen die de waterkwaliteit verbeteren. Dat weet de portefeuillehouder helaas niet, maar ik krijg het antwoord later. En maakt Rijnland zelf voldoende gebruik van de miljarden die de regering ter beschikking heeft om de milieu-impact van de landbouw aan te pakken? Zeker wel, Rijnland werkt hard aan voorstellen, is het antwoord.

 

En dan komen we bij agendapunt 4.3. Een cluster van voorstellen die in één keer goedgekeurd moeten worden, zodat de organisatie er mee verder kan. Criterium voor clusteren is onder meer dat het gaat om onomstreden voorstellen (beleidsarm) met een beperkte financiële omvang. In het clustervoorstel onder andere de aanschaf van een brandmeldingsinstallatie (400.000 euro) en nieuwe damwanden voor gemaal Halfweg (300.000 euro). Prima: beleidsarm en geen grote uitgave. Als enige vraag ik het woord in de eerste termijn: bijna 15 miljoen voor het dijkenprogramma en 9 miljoen voor poldergemalen zijn geen kleine uitgaven en zeker niet beleidsarm. Er is geen behoorlijke toelichting bij de voorstellen. Eerder heeft de VV besloten dat bij alle voorstellen een afweging moet komen rondom circulariteit. Die ontbrak, zowel bij de dijken als bij de poldergemalen. Geen woord over onze ambities met betrekking tot biodiversiteit. Er is een doel rondom energiebesparing. Bemaling kost energie. Geen woord in het voorstel over het energiegebruik van de gemalen. Belangrijker nog: wat dragen de 9 miljoen bij aan onze voorbereiding op droogte: kunnen we zo beter water vasthouden in plaats van afvoeren naar zee? Zijn we door de 9 miljoen beter in staat hoosbuien goed te verwerken? Waar zitten de knelpunten en wat zijn de alternatieven? Wat zijn de gevolgen van het nieuwe waterbeheerprogramma voor de benodigde capaciteit van de gemalen? Als we werken met hogere peilen, wat heeft dat dan voor gevolgen voor de capaciteit?

De VVD interrumpeert: dit hebt u ook al in de commissievergadering gezegd. Klopt, zeg ik, maar vandaag gaan we besluiten. Ik ga verder en zeg dat er op mijn vragen vast allemaal een goede antwoorden zijn, maar dat ik die als lid van de verenigde vergadering wel wil weten. We hebben ten slotte een controlerende functie. Ik kondig daarom aan dat ik een aparte stemming wil over twee onderdelen van het clustervoorstel. De loco-dijkgraaf laat daarover meteen stemmen, zonder het antwoord van de portefeuillehouder en een eventuele tweede termijn van het debat verder af te wachten. Ik heb twee medestanders, maar de stemming verlies ik ruimschoots.

Het debat gaat verder. De geborgde portefeuillehouder reageert in zijn antwoord op mijn bijdrage professioneel. Hij kan zich mijn vragen voorstellen en is graag bereid – als daar behoefte aan is – het bemalingsbeleid met de VV te bespreken, en daarbij ook aandacht te besteden aan droogte. In de tweede termijn zegt het CDA dat het niet wenselijk is buiten de bestuursagenda hap-snap allerlei onderwerpen te agenderen. Water Natuurlijk wijst erop dat gemalen natuurlijk onderhouden moeten worden. Natuurlijk moeten gemalen onderhouden worden, en met het CDA wil ik geen hap-snap discussies. Maar het voorstel van 9 miljoen was juist een goede gelegenheid om over de bemaling van de polders te praten dus over droogte en hoosbuien. Ik zeg niettemin blij te zijn met de toegezegde bereidheid van de portefeuillehouder om alsnog het onderwerp te bespreken. De loco-dijkgraaf grijpt in en zegt dat de portefeuillehouder helemaal niets heeft toegezegd. En daarmee rondt hij het onderwerp af.

 

Er komen nog wat procedurele zaken en wat vragen aan de orde, en even na 14.00 uur zijn we toe aan de rondvraag, ruim twee uur voor de geplande tijd. De Verenigde Vergadering heeft zijn controlerende en kaderstellende taak in een uur afgeraffeld. Het oogt lamgeslagen. De coalitiepartijen waren stil. In de rondvraag wel het verzoek om voortaan niet alleen koekjes en chocolaatjes op tafel te zetten, maar ook gezonde hapjes. Tijd om gezamenlijk een drankje te nemen, gezellig, maar wat mij betreft krijgt de democratie vandaag een donkerrood vinkje.

 

Verantwoording: Dit was mijn informele verslag van de vergadering. Anderen hebben ongetwijfeld een andere weergave die even waar is. Misschien heb ik ongelijk en is er helemaal niets interessants te bespreken rondom poldergemalen. En kan de beplanting op dijken niet meer gemengd, en is er geen innovatie onder dijkenbouwers. Mijn verslag is ook niet compleet. Er waren nog interessante vragen van de fractie Mooi Agrarisch, en er waren nog meer interrupties van de VVD. Het officiële verslag van de vergadering wordt later gepubliceerd.

 

 

Dorette Corbey, fractie Waterdemocraten